Năm 2016 là năm thứ 5 tổ chức vận hành Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng gắn với thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) theo Nghị định số 99/2010/NĐ-CP trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Qua 5 năm triển khai, Quỹ BVPTR đã huy động nguồn thu đạt gần 300 tỷ đồng, trong đó nguồn thu từ DVMTR đạt gần 260 tỷ đồng (chiếm 5% tổng thu của cả nước). Đây là nguồn lực tài chính mới ngoài ngân sách, mang tính ổn định, bền vững, phục vụ công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh. Qua đó, góp phần tạo ra nhiều việc làm, cải thiện sinh kế, tăng thu nhập, nâng cao đời sống của người làm nghề rừng và đồng bào các dân tộc ở các vùng miền núi, góp phần xây dựng nông thôn mới, ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại các địa phương, nhất là các khu vực miền núi, vùng cao biên giới. Chính sách chi trả DVMTR đã được khẳng định là hướng đi đúng đắn, sớm đi vào cuộc sống, tác động tích cực đến công tác bảo vệ và phát triển rừng. Rừng được bảo vệ tốt hơn, tình trạng vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ, phát triển rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng giảm dần qua các năm. Chính sách đã từng bước góp phần ổn định diện tích rừng, nâng độ che phủ của rừng, cải thiện chất lượng môi trường sinh thái.
 

Nguồn ảnh: Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Nghệ An
 

            Theo đó, tình hình hoạt động năm 2016 của Ban điều hành Quỹ đạt được nhiều kết quả: Tham mưu tổ chức thành công Hội nghị Sơ kết 5 năm hoạt động Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng gắn với chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Phối hợp Chi cục Kiểm Lâm tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT trình UBND tỉnh quyết định điều chỉnh mức thu tiền chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tại Quyết định số 743/QĐ-UBND ngày 29/02/2016, theo đó mức thu hiện nay là 45.000.000 đồng/ha; Phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu Hướng dẫn trình tự, thủ tục thực hiện chính sách chi trả DVMTR trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Thường xuyên đôn đốc các cơ sở sử dụng DVMTR thực hiện kê khai và nộp tiền theo đúng quy định (đến nay các cơ sở sử dụng DVMTR đã hoàn thành nộp tiền về Quỹ, không còn nợ đọng);  Đôn đốc, hướng dẫn các chủ rừng là tổ chức, Tổ chức chi trả cấp huyện hoàn thành công tác rà soát, điều chỉnh phương án, lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật  BVR cung ứng DVMTR giai đoạn 2016 – 2020 và gia hạn hồ sơ TKKT BVR mới phê duyệt năm 2015 để chi trả tiền DVMTR năm 2016 được  kịp thời;  Đối với thực hiện REDD+, CQĐH Quỹ đã tích cực tham gia các nội dung như: Xây dựng kế hoạch hành động REDD+ cấp tỉnh (PRAP), Hội nghị công bố, công tác tuyên truyền REDD+ đến các huyện: Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quế Phong, Quỳ Châu, Quỳ Hợp gắn với Hội nghị tuyên truyền DVMTR do CQĐH Quỹ tổ chức; Tham mưu mở rộng nguồn thu từ các cở sở sản xuất công nghiệp có sử dụng nguồn nước và đã được UBND tỉnh phê duyệt Đề cương tại Quyết định số 5145/QĐ-UBND ngày 24/10/2016.

           Quỹ đã chủ động rà soát để mở rộng nguồn thu, đặc biệt là các cơ sở sử dụng DVMTR đang triển khai xây dựng để tuyên truyền và đàm phán ký hợp đồng uỷ thác khi Nhà máy đi vào hoạt động (Đã đảm phán với thủy điện Chi Khê sắp đi vào hoạt động và nắm bắt thời gian phát điện đối với các Nhà máy Thuỷ điện đang xây dựng như: Xoỏng Con, Khe Thơi, Bản Ang, Tiền Phong…) Tăng cường rà soát các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; thực hiện thu, truy thu theo danh sách được phê duyệt và theo diện tích phát sinh được cấp có thẩm quyền cấp phép chuyển đổi.  

         Kết quả huy động các nguồn thu tính đến 15/12/2016 là: 53.132,62 triệu đồng/54.743,8 triệu đồng đạt 97,05% kế hoạch, dự kiến đến 31/12/2016 nguồn sẽ đạt 100% kế hoạch.  Kết quả công tác giải ngân tính đến 15/12 là: 75.427,24 triệu.

         Năm 2016, CQĐH Quỹ thường xuyên bám sát kế hoạch, nghiêm túc thực hiện các ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, HĐQL Quỹ, Sở Nông nghiệp và PTNT và tích cực mở rộng nguồn thu, vận dụng nhiều hình thức khác nhau, thường xuyên đôn đốc các đơn vị đã ký hợp đồng uỷ thác kê khai và nộp tiền DVMTR về Quỹ nên nguồn thu được đảm bảo theo kế hoạch. Đối với công tác giải ngân, CQĐH Quỹ đã chủ động tăng cường nắm bắt cơ sở, tập trung tham mưu cho các cấp, ngành chỉ đạo, hướng dẫn tháo gỡ vướng mắc từ đó nâng cao được số lượng, chất lượng giải ngân và đã đáp ứng kịp thời.
Thực hiện chính sách chi trả DVMTR không những từng bước nâng cao ý thức trách nhiệm của chủ rừng, nâng số hộ nhận khoán bảo vệ rừng mà còn huy động được một nguồn nhân lực lớn cho công tác tuần tra bảo vệ rừng một cách thường xuyên. Năm 2016 trong các lưu vực thủy điện có: 6.559 chủ rừng, trong đó: 11 chủ rừng là tổ chức, 51 UBND xã,  6.497 hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng được giao đất lâu dài.

           Bên cạnh những lợi ích mà chính sách chi trả DVMTR mang lại, thì công tác trồng rừng thay thế cũng đã góp phần không nhỏ vào công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng. Tổng số tiền đã hỗ trợ, đầu tư công tác trồng rừng thay thế là:  16.343,2 triệu đồng  tương ứng với diện tích rừng đã trồng thay thế là 3.727 ha, do 31 lượt dự án trên địa bàn các huyện trong tỉnh triển khai thực hiện. Riêng năm 2016 có 7 dự án được UBND tỉnh phân bổ kinh phí với diện tích 591,93 ha, trong đó có 4 dự án đã có hồ sơ, thủ tục gửi Quỹ để giải ngân với tổng số tiền là 2.864,2 triệu đồng tương ứng 250 ha. Trong thời gian tới Quỹ BVPTR sẽ tiếp giải ngân theo tiến độ cho các Dự án đã được phê duyệt hồ sơ đang tiếp tục thực hiện, khoảng 20.158 triệu đồng.

          Công tác truyền thông về Chính sách chi trả DVMTR, CQĐH Quỹ tổ chức Hội nghị tuyên truyền chính sách chi trả DVMTR gắn với REDD+ tại các huyện có lưu vực thủy điện; Phối hợp các cơ quan báo, đài đăng tải nội dung tuyên truyền về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng, chính sách chi trả DVMTR; Phối hợp với đài truyền hình làm phóng sự tuyên truyền về 5 năm thực hiện chính sách chi trả DVMTR; Thường xuyên đăng bài, đưa tin về các hoạt động của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng trên Website của Quỹ; Thiết kế, biên tập và in ấn phẩm tuyên truyền về chính sách chi trả DVMTR; xây dựng, lắp đặt các bảng Pa nô tuyên truyền tại các khu vực dân cư, nơi nhiều người qua lại để tuyên truyền; Phối hợp với Dự án rừng & đồng bằng (VFD) làm đĩa CD về chính sách chi trả DVMTR, thiết kế ấn phẩm tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo vệ rừng, thực hiện chính sách chi trả DVMTR.

           Thực hiện việc kiểm tra định kỳ, đột xuất đối với các chủ rừng, dự án được hỗ trợ đầu tư từ các nguồn kinh phí của Quỹ, CQĐH Quỹ đã chủ động thành lập các đoàn, tổ công tác  giám sát, nắm bắt, cập nhật thường xuyên tình hình thực hiện công tác chi trả tiền DVMTR, công tác bảo vệ rừng ,kiểm tra tiến đô, kết quả trồng rừng thay thế của các dự án được hỗ trợ, đầu tư từ nguồn kinh phí tại Quỹ theo các Quyết định của UBND tỉnh. Bên cạnh đó, CQĐH Quỹ đã tham mưu Sở Nông nghiệp và PTNT thành lập đoàn công tác gồm: Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Tài chính, Ban kiểm soát Quỹ kiểm tra hoạt động chi trả và hoạt động bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng tại các huyện trọng điểm nhằm hướng dẫn, nắm bắt và chấn chỉnh các nội dung phát sinh chưa phù hợp trong quá trình thực hiện chính sách.
 

Nguồn ảnh: Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Nghệ An

           Tại cuộc họp, phó Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch HĐQL Quỹ Đinh Viết Hồng  đánh giá cao kết quả đạt được của cơ quan điều hành Quỹ năm 2016 đúng quy định, có hiệu quả, hoàn thành nhiệm vụ. Đồng thời Chủ tịch HĐQL Quỹ đã chỉ đạo các phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2017.

           Kết thúc phiên họp, ông Đinh Viết Hồng đã kết luận: HĐQL Quỹ sẽ chỉ đạo kiện toàn, bổ nhiệm lại các thành viên Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát Quỹ nhiệm kỳ 2017-2022; HĐQL Quỹ sẽ góp ý và xem xét thông qua báo cáo tổng kết tình hình thực hiện nhiệm vụ năm 2016 và phương hướng nhiệm vụ cơ bản năm 2017 do CQĐH Quỹ trình. HĐQL Quỹ giao cho CQĐH Quỹ: Kịp thời bổ sung, điều chỉnh quy chế hoạt động và chi tiêu nội bộ Quỹ theo cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập tại Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 và Nghị định số 141/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 của Chính phủ để tổ chức thực hiện; Tham mưu lập phương án sử dụng nguồn kinh phí dự phòng để hỗ trợ bổ sung đơn giá năm 2016 cho các lưu vực có đơn giá thấp dưới 200.000 đồng/ha trình Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Tài chính thẩm định, UBND tỉnh phê duyệt để thực hiện; Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác chi trả, quản lý sử dụng các nguồn kinh phí được giải ngân từ Quỹ; Rà soát nguồn tiền DVMTR thuộc các lưu vực thủy điện tồn dư (nếu có).

           Để thuận lợi cho công tác chi trả, việc lập, quản lý hồ sơ giảm bớt thủ tục hành chính cũng như hiệu quả hơn trong công tác BVR đối với các lưu vực thủy điện có đơn giá chi trả tiền DVMTR thấp như lưu vực thủy điện: Chi Khê, Khe Bố, Nậm Pông, Sao Va... Chủ tịch HĐQL Quỹ cũng đã đề nghị các Sở, Ngành chỉ đạo: Hướng dẫn, chỉ đạo việc lập hồ sơ thiết kế BVR và phê duyệt theo hướng nhóm hộ, cộng đồng trên nguyên tắc được sự đồng thuận của các chủ rừng, thôn/bản và UBND cấp xã và cho phép chỉ chia đơn giá phần diện tích sau khi trừ diện tích đã được thụ hưởng các nguồn vốn khác và diện tích các lưu vực bậc thang phía trên.